آشنائی با انواع روغنهای روانكار، كاربرد و طبقه بندی آنها-بخش اول

در مقاله ای که پیش رو دارید قصد داریم شما را با انواع روغنهای روانكار آشنا کنیم و  روشهای مختلف طبقه بندی روغنهای صنعتی را برشمریم.این مقاله دارای اطلاعات فنی و تخصصی روغن های صنعتی می باشد و با نگاه حرفه ای توضیح داده شده است.

انواع روغنهای روانكار و كاربرد آنها

روغنها را با توجه به محل مورد استفاده و انتظاری کـه از آنهـا مـی رود مـی تـوان بـه انـواع مختلفی تقسیم نمود :

روغنهای موتور :

این دسته از روغن ها که بطور مشخص در انواع موتورها ی بنزینی و گازوئیلی و بمنظور روانکار ی قطعات داخلی موتور مورد استفاده قـرار مـی گیرنـد یکـی از پرکاربردترین انواع روغن ها م ی باشند . به منظور بهبـود خـواص آنهـا و متناسـب بـا محـل کارکرد انواع مواد افزودن ی نظیر : پاک کننده ها ، بهبوددهنده I.V، مواد پائین آورنده نقطه ریزش ، مواد ضد اکسیداسیون و ضد زنگ ، مواد ضدکف و …. .. اضافه می گردد

روغنهای هیدرولیك :

این نوع روغنها برا ی انتقال قدرت و حرکـت بوسـیله فـشار و جریان مورد استفاده قرار می گیرند بطوریکه با افزا یش فشار هیـدرولیک ، جریـان کـاهش یافته و وسیله به آهـستگ ی پـائین مـی رود و بـالعکس . در یـک سیـستم هیـدرولیکی ، روغـن هیدرولیک از اهمیت بسیار بالائی برخوردار بوده و تاثیر بـسیار زیـادی بـر رانـدمان سیـستم دارد. بطور کلی مهمتـرین ویژگیهـای روغنهـای هیـدرولیک بـا کیفیـت عـالی بـه شـرح زیـر می باشد

١ -در برابر اکسیداسیون و گرما مقاوم باشد.

٢ -دربرابر هیدرولیز مقاوم باشد .

٣ -دارای خاصـــیت حفاظـــت از زنـــگ زدگـــی و همچنـــین خاصـــیت جداشـــدن از آب Demulsification باشد.

٤ -دارای خاصیت ضد سایش بخصوص در فشارهای بالا و خاصیت ضدخوردگی باشد.

٥ -دارای خاصیت ضدکف و قابلیت خارج نمودن هوا از خود باشد.

٦ -امکان فیلتر شدن و زدایش آلودگی های حداقل ٥ میکرون را داشته باشد.

٧ -در مقابل نیروهای برشی مقاوم باشد.

٨ -با آب بندها وقطعات سیستم سازگار بوده و دارای طول عمر کارکرد زیادی باشد. بایستی توجه داشت که خواص فوق الذکر عمدتا با اضافه نمـودن مـواد افزودنـی تـامین مـی گردد

همچنین بخوانید: روغن های روانساز چیست ؟ روانکارها چگونه تولید میشود؟

 روغن های دنده اتومبیل :

بطورکلی دنده ها برای افزایش گـشتاور ، تغییـر سـرعت وهمچنین تغییر جهت حرکت مورد اسـتفاده قـرار می گیرنـد و شـامل : انتقـال دهنـده هـا ، دیفرانسیل ها ، گردنده ها و افزایش دهنده های قدرت می باشند . تمامی ایـن اجـزا نیـاز بـه روغن دارند و روغن مورد نیاز آنها می توانـد در محفظـه هـا ی جداگانـه و یـا یـک مخـزن یکپارچه مورد استفاده قرار گیرد . مهمترین نقش روغن های دنده بشرح زیر می باشند :

1-تعویض راحت دنده در درجه حرارت های پائین برای دنده های غیر اتوماتیک

٢ -فراهم آوردن شرایط نرم وآسان برای انتقال قدرت توسط دنده ها

٣ -جدا نگهداشتن سطوح فلزی که روی یکدیگر حرکت می کنند.

٤ -کاهش اصطکاک و سایش و جلوگیری از مخدوش شدن اجزای تحت فشار زیاد طبقه بندی روغن های دنده بر اساس دو سیستم SAE , API می باشد

جدول طبقه بندي روغنهاي دنده اتومبيل براساس سيستم API

جدول طبقه بندي روغنهاي دنده اتومبيل براساس سيستم SAE

روغن دنده های صنعتی :

در جعبه دنده های صنعتی ، دنده های مختلفـی مـورد استفاده قرار می گیرند که انواع مختلف آنها عبارتند از : دنـده هـا ی جنـاغی ، مـارپیچی ، ساده ، مخروطی ، مخروطی مارپیچی و حلزونـ ی . بـرهمین اسـاس و بخـاطر اخـتلاف در طراحی وکاربردهای مختلف این دنده ها ، روغن های مختلفی نیـز بـه شـرح زیـر مـورد استفاده قرار می گیرند :

 الف ) روغن های فشار پذیر ( EP) :

این روغن ها در مجموعه دنده هائی که برای بارهای بسیار زیاد مورد استفاده قرار می گیرند مانند: دنده های جناغی ویا دنـده هـائ ی کـه جهـت انرژی را ٩٠ درجه تغییر می دهند مانند دنده های مخروطی مارپیچمـورد اسـتفاده قـرار می گیرند

 ب ) روغن های غیر فشار پذیر :

این روغن ها دارای خاصیت جلـوگیری از زنـگ زدگـی و اکسیداسیون بوده ودر مجموعه دنده های دارای سرعت زیاد و بار کم مـورد اسـتفاده قـرار می گیرند . بعضی از انواع آن که دارای ترکیبات روی می باشند خاصیت ضد سایش داشـته و در سیستم های با بار متوسط و یا سرعت متغیر مورد استفاده قرار می گیرند

 ج ) روغن های ترکیب شده :

این روغن ها شامل اسیدهای چرب مانند تالو و یا نـوع سـنتز شده آن مانند پلی بوتن ها می باشد ودر مجموعه دنده ها ی حلزونی که اصطکاک بین نوک دنده ها لغزشی یا پیچشی می باشند مورد استفاده قرار می گیرند .

همچنین بخوانید: پارامترهاي كيفي و مشخصات عمده روغن هاي صنعتي چیست؟

روغنهای توربین :

روغنهائی هستند که بعنوان روانکار وانتقـال حـرارت در یاتاقانهـا و دنده های کاهش دهنده دور و در س یستم های کنترل بعنوان یـک روغـن هیـدرولیک مـورد استفاده قرار می گیرند . موارد استفاده آنها در توربینهای بخاری ، گـازی ، توربینهـای آبـی و بادی میباشد که با توجه به مـوارد اسـتفاده در درجـات مختلـف ( از نظـر و یـسکوزیته ) ودر سطوح کیفیت مختلف ساخته می شوند . بطورکلی مشخصات ویژه یک روغن خوب به شـرح زیر می باشد :

١ -گرانروی مناسبی داشته باشـد بطور یکـه حالـت تعـادل ی بـین خاصـیت روانکـاری و انتقـال حرارتی ( مواد با ویسکوزیته کم ) را تامین نماید.

٢ -پایداری اکسیداسیونی خوبی داشته باشد.

٣ -جداپذیری خوب آب از روغن و هوا از روغن

٤ -دارا بودن خواص ضدسایش و ضد زنگ

٥ -مقاومت در برابر پدیده کف سازی

در تقسیم بندی روغنهای توربین از لحاظ ویسکوزیته از سیستم ISO استفاده می گردد.

انواع سیستم های طبقه بندی روغن ها :

در صنعت روانكاری به منظور شناخت و كاربرد صحیح روغن هـا از چنـد گونـه طبقـه بنـدی استفاده می شود

 الف) : طبقه بندی روغن ها بر حسب درجه گرانروی

 ب) : طبقه بندی روغن ها بر حسب سطوح كیفیت و استانداردهای مربوط .

 ج) : طبقه بندی روغن ها بر حسب استاندارد ٥١٥٠٢ DIN

روغن های موتور

طبقه بندی روغن های موتور بر اساس گرانروی (درجه بندی SAE)

انجمن مهندسین خودرو SAE بدلیل اهمیت گرانروی ، اساس طبقه بندی روغن های موتـور را بر این ویژگی بنا نهاده است . بطوری كـه در ایـن سیـستم دو گـروه از درجـات گرانـروی مورد تعریف قرار می گیرند .

یك گروه دارای حرف W = Winter و دیگری گروهی كه بـدون حـرف W اسـت . درجـات دارای حرف W معرف كیفیت روغـــن برای كار در فصــول سرد سال و دمـای پـائین پمـپ شدن روغن است . در روغن های چند درجه ای ، درجه سمت راسـت ، مـرتبط بـا گرانـروی روغن در دماهای بالا( C ˚ ١٠٠ )است .

همچنین بخوانید: تولیدکنندگان روغن های صنعتی و مواد شیمیایی

طبقه بندی سطوح كیفیت

طبقه بندی انجمن نفت آمریكا API

انجمن نفت آمریكا (Institute Petroleum American)كیفیت روغن هـای موتـور را در دو گروه دسته بندی نموده است .

گروه اول روغن های موتور برای خودروهای بنزینـی كـه بـا علامت S مخفف Service) نماینده ایستگاههای تعویض روغـن ، گاراژهـا و بنگاههـای فـروش خودروها) مشخص شده و گروه دوم روغـن هـای موتـور دیزلـی كـه بـا علامـت C مخفـف Commercial) وسایل نقلیه تجـارتی ، كـشاورزی و ناوگـان ) مـشخص شـده اسـت و سـطح كیفیت هر یك از روغن های این دو گروه به وسیله حروفی (به ترتیب الفبا) كه بعـد از حـرف S یا C نوشته می شود ، مشخص می

تحولات مشخصه های سطح كیفیت روغن موتور بنزینی

. شایان ذكر است كه در اروپـا مشخـصه هـای ایـن اسـتانداردها از جانـب ACEA/CCMC و سازندگان اصلی تجهیزات و خودروها (S’OEM )تعیین گردیده است .

تحولات مشخصه های سطح كیفیت روغن موتور دیزلی

. شایان ذكر است كه در اروپا ، استانداردهای مر بوط به سطوح كیفیت روغن موتور دیزلـی از جانب سازمانهای ACEA/CCMC و سازندگان اصلی تجهیزات و خودروهـا (S’OEM )تعیـین گردیده

معرفی سطح كیفیت ILSAC

اخیرا” بستـــــه بندی های روغن های مـــوتـــور در كنـار مشخـصه هـای سطــــح كیفیـت API مشخصــه های مربوط به ILSAC را نیــــز معرفی مـی نماینـــــد . ILSAC مخفـف INTERNATIONAL LUBRICANT STANDARDIZATION AND عبــــارت COMMITTEE APPROVAL و به معنای سازمان بین المللی استاندارد و تائیـد (كیفیـت) روانكارهاست .

این سازمان از سال ١٩٩٤ در زمره موسسات بررسی ، تعری ف و تائید سـطوح كیفیـت روغـن های موتور بنزینی قرار گرفته اسـت و بیـشتر سـازندگان خودروهـا در كتابچـه هـای جدیـد راهنمای خودرو ، آن را ذكر می نمایند و برچسب تائیـد كیفیـت API را بـر حـسب تعـاریف ILSAC نیز بر روی بـسته بنـدی هـای روغـن هـای موتـور بـرای انتخـاب روغـن مـشخص می نمایند .

همانگونه كه مشخص است سطح كیفیت ILSAC از سال ١٩٩٥ برای سطوح كیفیت جدید در مقایسه با API و همراه با آن از جانب سازمان مربوطه مطرح گردیده است .

همچنین بخوانید: انواع روغن هیدرولیک

سایر طبقه بندی های مهم

ارتـش آمریكـا (بـا علامـت اختـصاری … ١ L-MIL و شـماره هـائی ) و سـازندگان خـودروی كشورهای بازار مشترك اروپا با علامت اختصاری CCMC٢ كه به ACEA٣ تبدیل شده است و همچنین موسسات استاندارد بین المللی و موسسه استاندارد و تحقیقات صـنعتی ایـران نیـز بطــور مــوازی بــا ســازندگان معتبــر خودروهــا OEM٤ در دنیــا ، از قبیــل شــركتهای را خـود ویـژه استانداردهای … و VW ،MAN ،Toyota ،GM ،Ford ،DaimlerChrysler برای انواع روغن ها مشخص نموده اند كه جداول صفحه بعد برابری تقریبی سطوح كیفیت و استانداردهای مزبور را نشان می دهد .

روغن های دنده خودرو

برای سیستم های انتقال نیرو ، بخصوص در محورهای عقبی خودروها ، دنده های متفاوتی به كار رفته كه نیاز به روانكاری متفاوت و مناسب در شرایط گوناگون را دارند . انتخاب روانكار مناسـب مستلزم بررسی دقیق شرایط كار و مشخصات فیزیكی – شیمیائی روانكار در تطبیق با شرایط كـار دارد . انجمن نفت آمریكا API دسته بندی SAE , API را برای روغن دنده هـای سیـستم هـای انتقال نیرو و محورها ، با مشخصات ویژه معرفی نموده است .

روغن های صنعتی

طبقه بندی روغن های صنعتی براساس گرانروی

این طبقه بندی اكثرا ” براساس طبقه بندی درجات گرانروی ISO انجام می شود كـه عبارتـست از گرانروی روغن در٤٠ درجه سـانتیگراد که تغییـرات مجـاز آن ١٠ ± %اسـت . درجـه ISO روغـن تقریبا” نشان دهنده میانگین این تغییرات مجاز گرانروی بر حسب سانتی استوك (cSt (در دمای c ˚ ٤٠ است .

طبقه بندی سطوح كیفیت روغن های صنعتی

به علت تنوع بسیار زیاد روغن های صنعتی ، ذكر استانداردهای همـه آنهـا در اینجـا امكـان پـذیر نیست و در مورد هر روغن خاص به طور جداگانه شرح داده شده است . فقط باید توجه نمـود كه بسیاری از استانداردهای روغن های صنعتی توسط سازندگان معتبر دستگاه ها تدوین شـده و مورد قبول عموم قرار گرفته اند .

شرکت پترو اکسیر آسیا تولید کننده انواع روغن های صنعتی ، روغن های هیدرولیک  و مواد شیمیایی صنعتی همیشه سعی کرده کیفیت را به عنوان اولین و مهمترین گزینه برای تولیدات خود در نظر بگیرد.شما می توانید برای اطلاع از انواع روغن هیدرولیک و روغن صنعتی با کارشناسان ما از طریق صفحه تماس با ما در ارتباط باشید تا مناسب ترین و مرغوبترین انواع روغن صنعتی را دریافت نمایید.