روغن دنده صنعتی یا گیربکس یا واسکازین چیست؟

روغن دنده یا واسکازین، سیالی است که وظایف مهمی در سیستم انتقال قدرت خودرو مانند روانکاری، خنک کاری، کاهش اصطکاک و سایش، و جلوگیری از زنگ زدگی را بر عهده دارد. انتخاب روغن دنده مناسب، نقشی کلیدی در عملکرد صحیح و عمر طولانی گیربکس ایفا می کند.

انواع روغن دنده صنعتی بر اساس نوع گیربکس:

• روغن دنده دستی: این نوع روغن برای گیربکس های دستی که از چرخ دنده های هیپوئید استفاده می کنند، مناسب است. این روغن ها غلیظ تر هستند و ویسکوزیته بالاتری دارند.
• روغن دنده اتوماتیک: این نوع روغن برای گیربکس های اتوماتیک که از سیستم های هیدرولیکی برای تعویض دنده استفاده می کنند، مناسب است. این روغن ها رقیق تر هستند و ویسکوزیته پایین تری دارند.

انواع روغن دنده گیربکس صنعتی بر اساس سطح کیفیت API:

• API GL-1: برای شرایط کار ساده و دنده های مارپیچی و مخروطی.
• API GL-2: برای کار در محورهای سنگین و دنده های مارپیچی.
• API GL-3: برای کار در محورهای سنگین و دنده های مخروطی.
• API GL-4: برای گیربکس های دستی در خودروهای سبک و سنگین که دارای چرخ دنده های هیپوئید هستند.
• API GL-5: برای گیربکس های دستی با دنده های هیپوئید که تحت فشار و دمای بالا کار می کنند.

نکاتی در انتخاب روغن دنده گیربکس صنعتی:

• نوع گیربکس: اولین و مهمترین فاکتور در انتخاب روغن دنده، نوع گیربکس خودرو است.
• سطح کیفیت API: سطح کیفیت API باید با نوع گیربکس و شرایط کار آن مطابقت داشته باشد.
• ویسکوزیته: ویسکوزیته روغن باید با توجه به دمای محیط و شرایط کار انتخاب شود.
• مشخصات فنی سازنده: همیشه به دفترچه راهنمای خودرو خود مراجعه کنید و از روغن دنده ای با مشخصات فنی توصیه شده توسط سازنده استفاده کنید.

علاوه بر موارد ذکر شده، روغن های دنده بر اساس نوع پایه به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

• روغن های دنده پایه معدنی: این نوع روغن ها از روغن های معدنی تصفیه شده به همراه مواد افزودنی تهیه می شوند.
• روغن های دنده پایه سنتتیک: این نوع روغن ها از روغن های پایه سنتتیک به همراه مواد افزودنی خاص تهیه می شوند.

روغن های دنده پایه سنتتیک مزایای متعددی نسبت به روغن های دنده پایه معدنی دارند:

• عملکرد بهتر در دماهای بالا و پایین: این روغن ها در دماهای بالا پایداری حرارتی بیشتری دارند و در دماهای پایین روان تر هستند.
• قابلیت محافظت بهتر از قطعات: این روغن ها از خاصیت ضد سایش و ضد زنگ زدگی بهتری برخوردار هستند.
• عمر طولانی تر: این روغن ها عمر طولانی تری دارند و نیاز به تعویض کمتری دارند.

انتخاب نوع روغن دنده گیربکس مناسب، به عوامل مختلفی مانند نوع گیربکس، شرایط کار، و دمای محیط بستگی دارد. برای انتخاب روغن دنده مناسب، بهتر است با متخصصان شرکت پترواکسیر تماس بگیرید.

به خاطر اختلاف در طراحی و کاربردهای مختلف چرخ دنده ها، روغن های مختلفی نيز در آن ها مورد استفاده قرار می گيرد. اين روغن ها در سه دسته طبقه دسته بندي مي شوند:

۱- روغن های فشارپذير

٢- روغن های بدون خاصيت فشارپذيری .

٣- روغن های ترکيب شده

روغن دنده های صنعتی فشارپذير

اين روغ ن ها در مجموعه دنده هايی که برای بارهای بس يار سنگين مورد استفاده قرار می گيرند (مثل دنده های جناغی )، يا دنده های مخروطی مارپيچ که جهت دور را ٩٠ درجه تغيير می دهند .

روغن های دنده فشارپذیر نوعی از روغن های دنده هستند که برای استفاده در جعبه دنده هایی که تحت فشار و بارهای سنگین کار می کنند، طراحی شده اند. این روغن ها حاوی مواد افزودنی خاصی هستند که به آنها خاصیت تحمل فشار و سایش بالا را می دهد.

کاربردهای روغن های دنده فشارپذیر:

• جعبه دنده های دستی خودروهای سنگین
• دیفرانسیل های خودروهای سنگین
• گیربکس های صنعتی
• ماشین آلات کشاورزی
• و سایر تجهیزاتی که تحت فشار و بارهای سنگین کار می کنند

مزایای استفاده از روغن های دنده فشارپذیر:

• افزایش طول عمر جعبه دنده
• کاهش اصطکاک و سایش
• محافظت از قطعات جعبه دنده در برابر خوردگی و زنگ زدگی
• عملکرد بهتر در دماهای بالا و پایین
• کاهش صدا و لرزش جعبه دنده

برخی از برندهای معروف روغن های دنده فشارپذیر:

• توتال
• کاسترول
• شل
• موبیل
• ایرانول
• بهران

قیمت روغن های دنده فشارپذیر:

قیمت روغن های دنده فشارپذیر به عوامل مختلفی مانند برند، کیفیت، و حجم روغن بستگی دارد. به طور کلی، قیمت این نوع روغن ها از روغن های دنده معمولی بیشتر است.

ملاحظات:

• استفاده از روغن دنده مناسب، نقشی کلیدی در عملکرد صحیح و عمر طولانی گیربکس ایفا می کند.
• همیشه از روغن دنده ای با سطح کیفیت API و ویسکوزیته مناسب با نوع گیربکس و شرایط کار خود استفاده کنید.

روغن های دنده صنعتی بدون خاصيت فشارپذيری

اين روغن ها معمو ٌلا دارای خاصيت جلوگيری از زنگ زدگی و اکسيداسيون مي باشند و در مجموعه دنده هايی که دارای سرعت زياد و بار کم هستند، مورد استفاده قرار می گيرند. بعضی از اين روغن ها ممکن است دارای خاصيت ضدسايش نيز باشند.

روغن هايی که دارای خاصيت ضدسايش هستند، شامل ترکيبات روی می باشند و در مواردی که مجموعه دنده تحت بارهای متوسط باشد و يا تغيير سرعت در آن ها رخ می دهد، می توان از اين روغن ها استفاده کرد

همچنين روغن هايی که دارای خاصيت ضدسايش هستند ولی خاصيت فشارپذيری ندارند، را نبايد با روغن های فشارپذير مخلوط کرد.

همچنین بخوانید: انواع روغن صنعتی و کاربرد آنها

روغن دنده صنعتی مرکب

اين روغن ها شامل اسيدهای چرب، و يا اسيدهای چرب سنتز شده مثل پلی بوتن ها می باشند. اين روغن ها، ابتدا در مجموعه دنده های حلزونی که تماس اصطکاکی بين نوک دنده ها رخ می دهد،به صورت حرکت لغزشی يا پيچشی است، مورد استفاده قرار می گرفته اند.

كاربرد و محدوديت هاي استفاده از روغن های فشارپذير

کلر، برات پتاسيم، گوگرد و فسفر، از اول ين ترک يباتی هستند که به عنوان مواد افزودنی فشارپذير درفرمولاسيون روغن های دنده صنعتی مورد استفاده قرار مي گيرند (روغن ها يی که دارای گوگرد و فسفرهستند، بوی بدی می دهند) اين مواد افزودنی با افزايش درجه حرارت , فعال شده و با سطوح فلزی وارد واکنش می شوند. در نتيجه اين واکنش، يک لايه روی سطوح فلز ايجاد می شود كه باعث جلوگيری از سايش سطوح فلزی می شود. حرارت لازم جهت فعال کردن ا ين مواد افزودنی، در اثر بارهای ناگهانی و روان کاری شرايط مرزی ايجاد می شود.

روغن دنده های صنعتی که دارای مواد افزودنی فشارپذ ير هستند، دارای محدوديت هايی نيزبه شرح زيرمی باشند:

١_ اگر سرعت دنده ها کم باشد (کمتر از دق يقه / فوت ١٠ ) باعث افز ايش شديد سا يش و نها يتٌا آيينه ای شدن سطح دنده ها می شود.

٢_ مواد افزودنی فشارپذ ير که دارای گوگرد و فسفر می باشند، از نظر ش يميايی بس يار فعال هستندو باعث سايش و آيينه ای شدن سطح دنده می شوند. اين نوع سايش بسيار نامطلوب بوده و باعث کاهش دقت کارکرد دنده ها می گردد. در اين موارد می توان از برات پتاسيم استفاده کرد . اين ماده با ايجاد رسوب روی سطح، بدون انجام واکنش شيميايی، يک لايه فشارپذير روی سطوح ايجاد می کنند.

٣_ هر چه درجه حرارت در تماس نوک دنده ها بيشتر باشد ، سرعت واکنش مواد افزودنی فشارپذير باسطح فلز ,بيشتر می شود. مشکلی که در درجه حرارت های پا يين وجود دارد، اين است که اگر درجه حرارت به اندازه کافی ز ياد نباشد، مواد افزودنی فشارپذير فعال نشده و در نت يجه واکنشی با سطح انجام نمی شود . اگر واکنشی با سطح انجام نشود، لايه ای نيز روی سطح ايجاد نخواهد شدودرعمليات روانكاري اختلال بوجودمي ايد درروغن های فشارپذير، گرانروی نيز نقش بسيار مهمی دارد . هر عاملی که باعث کاهش زياد درجه حرارت روغن در مخزن و يا پا يين آوردن درجه حرارت محل تماس نوک دنده ها شود، باعث افزا يش سا يش

می شود. اگر درجه حرارت تماس نوک دنده ها به اندازه کافی نباشد، مواد افزودنی فشارپذير نمی توانند به اندازه کافی فعال شوند و در نتيجه لايه مناسبی روی سطح ايجاد نخواهد شد.

٤_ در مواردی که درجه حرارت عملکرد خ يلی ز ياد و يا خ يلی کم است، می توان از روان کننده های جامد مثل دی سولفيد موليبدن، گرافيت، تفلون و يا دی سولفيدتنگستن استفاده کرد .در هر حال لا يه ايجاد شده توسط اين مواد ممکن است در طولانی مدت نتوانند بارهای زياد روی دنده های بزرگ را تحمل کند.

٥_ حد بالای درجه حرارت عملکرد مواد افزودنی فشارپذير که دارای گوگرد و فسفر می باشند، حدود ٩٥ توصيه می شود. لذااستفاده از اين مواد برای درجه حرارت های کمتر از C º C ٩٥ می باشد

٦_ مواد افزودنی فشارپذير که دارای گوگرد و فسفر می باشند، نسبت به فلزات رنگي، مثل آلياژهای فسفر ، بسيار خورنده هستند. مجموعه دنده های حلزونی معمو ٌ لا º C برنز خصوصٌا در درجه حرارت های بالاتر از

٦٠ شامل آلياژهای فسفر برنز بوده و به همين دليل، روغن هايی که دارای مواد افزودنی فشارپذير گوگردفسفردار هستند، عملکرد نامطلوبی در اين دنده ها دارند.

٧_ بسته به مقدار ماده افزودنی فشارپذ ير, گوگرد ,فسفردار، در يک روغن، ممکن است اين روغن بامی باشند، سازگار نباشد . به همين د ليل نبايد ZDDP روغن هايی که دارای ماده افزودنی ضدسا يش

هستند را با روغن هايی که دارای خاص يت فشارپذيری هستند، مخلوط کرد.

٨_ مواد افزودنی فشارپذ ير كه دارای کلر و برات پتاسيم، ممکن است کاملا موثر نباشندو در شرايطی که در سيستم آب وجود داشته باشد، ممکن است باعث ايجاد خوردگی كنند.

مهمترين نقش روغن های دنده به شرح زير می باشد.

١_ تعويض راحت دنده در درجه حرارت های پايين (عملکرد برای دنده های غير اتوماتيک).

٢_ فراهم آوردن شرايط نرم و آسان برای انتقال قدرت توسط دنده ها.

٣_ جدا نگه داشتن سطوح فلزی که روی يکديگر حرکت می کنند.

٤_ کاهش اصطکاک و سايش.

٥_ جلوگيری از خط افتادن روی اجزايی که تحت فشار زياد هستند.پ

همچنین بخوانید: روان کننده های مناسب برای انواع کمپرسور

طبقه بندي روغن هاي دنده

روغن دنده هانيزاز نظر طبقه بندی، خيلی شبيه روغن های موتور م ی باشندوازلحاظ كيفي وگرانروي در دوطبقه بندی تقسيم مي شوند.

الف-سيستم طبقه بندي گرانروي.

ب-سيستم طبقه بندي سطح کيفيت.

سيستم طبقه بندی روغن دنده هابرحسب گرانروی براساس طبقه بندی انجمن مهندسين اتومبيل تعريف شده است. البته اين دو AGMA و API ونظامي صورت گرفته و سيستم طبقه بندی کيفی توسط ISO وسيستم دارای اعداد و حروف متفاوتي باطبقه بندي روغن هاي موتور می باشند، تا اشتباهی در مصرف آنها رخ ندهد.ولي درانتخاب روغن دنده نيزبايدهم به گرانروي وهم به سطح كيفيت ان توجه داشت.

طبقه بندي روغن هاي دنده براساس گرانروي

براي طبقه بندي روغن هاي دنده براساس گرانروي نيزمانندروغن هاي موتور استانداردهاي زيادي وجود  داردكه ذيلا به مواردي كه كاربرد بيشتري دارند

طبقه بندي روغن هاي دنده برحسب گرانروي درسيستمSAE

طبقه بندي روغن دنده براساس گرانروي درسيستم

API طبقه بندی كيفي روغن های دنده در سيستم

براساس نوع سرو يسی که اجزا ي مورد استفاده در آن قرار ،API طبقه بندی کيفی انستيتو نفت آمريکامی گيرند، تعريف شده است . براساس اين تعريف، سازندگان دنده، براساس نوع دنده و شرا يط عملکرد آن،روغن مناسب را انتخاب می کنند. در اين طبقه بندی روی خواص فيزيکی يا آزمايشات عملکرد توجه نشده استو بعضی از ا ين روغن ها، مناسب استفاده در يک دامنه وسيعی از شرا يط مختلف عملکرد بوده و ممکن است آنها را برای بيش از يک شرايط کاری تعريف شده، به کار برد.

توصيه های سازندگان API وقتی مفيد خواهد بود که علاوه بر توصيه های کلی API سيستم طبقه بندی دنده را نيز با آن مطابقت داد .

استفاده از منابع: .روغن روانکار صنعتی -آموزش شرکت پالایش نفت اصفهان

شرکت پترو اکسیر آسیا تولید کننده انواع روغن های صنعتی ، روغن های هیدرولیک  و مواد شیمیایی صنعتی همیشه سعی کرده کیفیت را به عنوان اولین و مهمترین گزینه برای تولیدات خود در نظر بگیرد.شما می توانید برای اطلاع از انواع روغن هیدرولیک و روغن صنعتی با کارشناسان ما از طریق صفحه تماس با ما در ارتباط باشید تا مناسب ترین و مرغوبترین انواع روغن صنعتی را دریافت نمایید.